Kanîya Şîrê
Kurmancîyê
Dekolonîzasyon ne metafor e
Dilawer Zeraq
Pirî caran, em dikevin
hewla bibîrxistinê û çavên me di hişê me de bîran ava dike; ev bîra di hişê me
de avabûyî, carinan ko ye; loma jî em dihizirin û dibêjin, heke em têkevinê,
dibe ku kobûn û bêavîya wê me têxe nav tenêtîyeke bîrkor û em tê de bifetisin;
carinan jî heta serî tije ye ew bîr; vê carê jî em dikevin nav ponijekê û
dibêjin; heke em têkevinê, dibe ku têravî û tijebûna wê me bikêşe nav kûrahîya
xwe û em tê de bifetisin.
Behs jê; bîra çandî û
zimanî ye, kelepûr û dekolonîbûn e.
Çanda zimanî û
kelepûr; a ku di roja îroyîn de dê bibe sedema heqê gotina gotinekê, dê bibe bayîs
û hîma hebûnê, dê bibe rêbera siberojê, dê bibe serstûna mayîna di roja îroyîn
de. A ku dê berê me ji kolonîbûn û ji bindestîya jixweşermker û qûnbelot(!) dûr
bixe…
Ew çanda ku em rengê wê
tenê di kilamên dengbêjîyê de, di berhemên folklorê de û di bîranîn û
bibîrxistinên qewamên dîrokî de teng û asê dihêlin.
Ew çanda ku wekî
avanîyeke vebestîner li rastê û li benda me ye û hey diqîre û dibêje ez im ew
bibîrxistin (yanî girêdana bi rabirdûyê re), ez im ew zanav (yanî hêmakirina
polîtîk) û ez im ew seraqetî û hertimîyeke çandî (yanî avakirina kelepûrê).
Lê na. Ew çi ye îcar!
Kevnûkotên dîrokê. Lipaşmayî. Paşdemayî…
Loma ye;
Em xwe didin erdê û
pêdagirîyê dikin. Em bi biryar in! Em ê wêjeya xwe, bi taybetî wêjeya xwe û di
ber re jî muzîka xwe, bigihînin ast û reng û rungê cîhanê…
Ma çi kêmasîya me
heye ji gelên din. Ma ne, ê me jî bajarên me hene, tew em jî di nav pergaleke
kapîtalîst de dijîn…
Em tenêtîyên xwe ên
jîyana li bajaran wekî boranekê, wekî tinazpêkirinekê, wekî lihevçûnûhatineke
dorvegerî têxin nav vegotin û vegêrana xwe a wêjeyî û em ê wêjeya xwe ji wêjeya
cîhanê kêm nehêlin… Ka me çi kêmasî heye ji gelên dinyayê…
Na em bajarî ne. Em
jî modern in. Me jî bar hene. Me jî cafe hene. Em ê rengê dinyayê bidin xwe; em
ê bibin wekî serdestên xwe.
Na û sed û bîst car
na!
Dengek heye di
hundirê me de. Em ê dengê xwe bidin xwe.
Rengek heye di ruhê
me de. Em ê rengê xwe bidin xwe.
Em ê di cîhana
watedarîyê de bawerî bi hêza vebestîner û yekker a çand û kelepûrê bînin.
Em ê di biwara
vegotina wêjeyî de, bawerî bi bîrê bînin. Bîra kelepûrê. Bîra dîrokê. Bîra
bavûkalan. Bîra jîyanê.
Em ê ji bo dûrketina
ji bindestîyê û dekolonîzebûnê, bi saya sembolên çandî û neteweyî, di bîra xwe
de cîhaneke wateyan ava bikin da ku karibin li pêşberî hev jî bi edalet û mafda
bin.
Em ê bawerî bi
helbesta “Wisa Tê Bîra Min”* bînin.
Em ê helbest û çîrok
û romanên xwe ên ku behsa bîra bindestîya me dike, li xwe nekin wek
nostaljîyekê û ji wan mexdûrîyeteke xweşîda hîs nekin û em ê bi jixwefedîkirinê,
xwe ji xwe dûr nexînin.
Û em ê guh bidin
Bereh ku dibêje, “Wisa tê bîra min/Em çar bira bûn/Berîya çepera me birûxe/Li
maleke bêhewş” ku Bereh gazî me dike da ku em careke din vegerin hewşa xwe. Hewşa
ku di bîrê de ye. Û dibêje Bereh, “Em bi hemdê xwe mezin dibûn/Ew şîrê
Kurmancî/Ku me dimêt li hundir” Û mal ew mal e ku bîr di hewşa wê de ye.
Û ‘şîrê Kurmancî’ ku
her berê me dide rengê ruhê kurdbûna bihemd, asayî, xwezayî û mirovane. Û di
hebûn û mêtinê de ‘wekxwe’ ye û destê qirêj ê kolonîzkirinê negihîştiyê.
De ka werin, em
biçin.
Em biçin ser wê
kanîyê.
Kanîya ‘Şîrê
Kurmancî’yê.
*Helbesteke Seyda
Berken Bereh. (Navê helbestê bi xwe jî ‘bîra’ hewce dide ber me da ku em bêtirs
têkevinê)
